Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej (Herpes simplex virus – HSV) to dość rozpowszechnione schorzenie. Do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z wydzieliną pęcherzyków, źródłem zakażenia może być również bezobjawowy nosiciel. Szacuje się, że zarażonych może być nawet 80% całej populacji. W Polsce osoby chore stanowią około 60% [2].
Choroba ma charakter nawracający ze względu na możliwość przetrwania wirusa w formie latentnej. Nawroty choroby związane są z czasowym osłabieniem organizmu np. podczas miesiączki lub przeziębienia [3]. Istnieją przypadki, w których dochodzi do poważnych powikłań, które zagrażają zdrowiu, a nawet życiu pacjentów.
Podstawowym objawem aktywnej postaci choroby jest pojawienie się drobnych pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym, które następnie pękają i zamieniają się w nadżerki. Przed ich rozwojem pacjent może odczuwać przeczulicę, świąd, pieczenie, czyli tak zwane objawy prodromalne [2].
Zmiany są zwykle ograniczone do niewielkiego obszaru, jednak może dojść do ich rozsiewu na większe powierzchnie lub zakażenia całych układów wewnątrz organizmu. Sytuacja taka związana jest przede wszystkim z osłabieniem pracy układu immunologicznego [1].
Powikłania
Do podstawowych powikłań choroby zaliczamy rozniesienie zakażenia na większą powierzchnię ciała oraz wtórne bakteryjne nadkażenie zmian. W przypadku opryszczki wargowej pęcherze mogą pojawić się na całej twarzy, a nawet na rogówce i spojówce. Zajęcie tych struktur objawia się również obfitą wydzieliną, świądem oraz obecnością pęcherzy na powiekach, a wśród powikłań wyróżniamy między innymi zmętnienie rogówki, a nawet trwałe uszkodzenie wzroku [4]. Opryszczka pospolita przyjmuje również postać ostrego zapalenia błony śluzowej jamy ustnej, dziąseł i gardła, któremu często towarzyszą objawy ogólne, czy też zanokcicy, czyli zmiany obejmujące palce. Ciężka postać zakażenia dotyczy bardzo często osób chorujących na atopowe zakażenie skóry. Posiadają oni liczne mikrouszkodzenia, co prowadzi do rozwoju bardzo dużej ilości zmian [4]. Choroba może również zaatakować narządy wewnętrzne – płuca, wątrobę, nadnercza, co niesie ze sobą poważne zagrożenie zdrowia i życia dla pacjenta.
Jednym z częstszych i najbardziej charakterystycznych powikłań jest również opryszczkowe zapalenie mózgu i opon mózgowych [3]. U dzieci jest ono najczęściej efektem zakażenia pierwotnego, u dorosłych wtórnego [5]. Charakteryzuje się nagłym pojawieniem objawów, do których należą wysoka gorączka, zaburzenia zachowania i świadomości. Powikłanie to jest o tyle groźne, że cechuje się wysoką śmiertelnością [3].
Do zapalenia mózgu najczęściej dochodzi w wyniku reaktywacji wirusa, który dociera do tych struktur dzięki obecności w zwojach nerwowych wzdłuż włókien nerwu trójdzielnego lub pośrednio z pęcherzyków i poprzez uszkodzoną śluzówkę nosa przemieszczając się wzdłuż nerwów węchowych [1].
Grupy ryzyka wystąpienia powikłań
Osoby z osłabionym układem immunologicznym:
Ze względu na fakt, iż powikłania dotyczą przede wszystkim osób z niesprawnym układem odpornościowym, to zagrożenie to występuje przede wszystkim u małych dzieci, noworodków, seniorów, osób niedożywionych, poddanych przewlekłemu stresowi, przepracowanych i przemęczonych, a także leczonych immunosupresyjnie lub chorujących na schorzenia związane z osłabieniem układu odpornościowego [1,2]. Możliwość pojawienia się powikłań należy również rozważyć u osób z często nawracającą chorobą.
Dzieci:
U noworodków do zakażenia dochodzi podczas porodu w wyniku kontaktu z wydzieliną śluzową z pochwy matki. W grupie tej wirus jest niezwykle niebezpieczny, ponieważ ogólnoustrojowe powikłania pojawiają się bardzo często i cechują się wysoką śmiertelnością. Zagrożenie zakażeniem jest tak duże, że u kobiet po 36 tygodniu ciąży z aktywną chorobą w okolicach narządów płciowych zaleca się rutynowe wykonanie cesarskiego cięcia [3].
U noworodków najgroźniejsze jest zapalnie mózgu, które w efekcie prowadzi do zaburzeń oddychania i niewydolności krążeniowej [6]. Może pojawić się również padaczka, małogłowie, upośledzenie umysłowe oraz zapalenie siatkówki [1]. Również niebezpieczne jest przekazanie wirusa wewnątrzmacicznie. Zakażenie płodu w tym przypadku może wiązać się z pojawieniem się wad rozwojowych, poród przedwczesny, a nawet poronieni [1,5].
Niemowlęta zarażają się najczęściej od swoich opiekunów, a ze względu na nadal bardzo niedojrzały układ odpornościowy, stwierdzenie u nich infekcji opryszczki jest wskazaniem do hospitalizacji [6,7].
Leczenie
Ze względu na ryzyko wystąpienia powikłań opryszczka powinna być leczona, szczególnie w grupach ryzyka, do których przede wszystkim należą małe dzieci, osoby z obniżoną odpornością i kobiety w ciąży.
W leczeniu i zapobieganiu nawrotom opryszczki stosuje się od wielu lat acyklowir. Dostępny jest on z przepisu lekarza jako lek refundowany w dawkach 200 mg, 400 mg i 800 mg oraz jako preparat OTC zarówno w formie doustnej (w dawce 200 mg), jak i do stosowania miejscowego. Leki dostępne bez recepty są dobrym rozwiązaniem dla osób poszukujących szybkiego leczenia lub przy lekkich objawach. W innych sytuacjach warto skonsultować się z lekarzem.
Acyklowir dostępny na receptę jest lekiem, który może być stosowany u małych dzieci i niemowląt jako terapii objawowego zakażenia opryszczka Lek ten podawany jest również kobietom w ciąży, oczywiście po wnikliwej ocenie stosunku korzyści do ryzyka 10. Zalecenie takie wynika z aktualnych zaleceń Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego i ma związek z faktem, iż wystąpienie zakażenia opryszczką w czasie ciąży, szczególnie jej pierwszego epizodu jest niebezpieczne dla płodu [8].
Dla uzyskania synergii działania można zastosować jednocześnie leczenie doustne i miejscowe, aby nie tylko hamować wirusa od wewnątrz ale również łagodzić objawy miejscowe. Jest to lek wysoce selektywny, ponieważ w komórkach zakażonych wirusem obserwuje się 100-krotnie wyższe jego stężenie. Mechanizm działania polega na hamowaniu syntezy wirusowego DNA [3,9]. Poza tym jest to również substancją charakteryzująca się niską toksycznością i dobrą tolerancją [9].
W celu minimalizacji rozwoju powikłań (przede wszystkim rozniesienia zmian na większe obszary) oraz redukcji ryzyka zakażenia innych osób bardzo ważna jest również odpowiednia profilaktyka i odpowiednie stosowanie leków. Zarówno przed i po nałożeniu kremu należy dokładnie umyć ręce. Pojawiających się pęcherzy i nadżerek nie wolno rozdrapywać i dotykać ręcznikiem. W tym czasie nie powinno się całować osoby chorej, używać tych samych sztućców czy ręcznika, co ona. W miarę możliwości można w czasie choroby ograniczyć również do minimum kontakty towarzyskie oraz przebywanie w dużych skupiskach ludzkich [2].
Piśmiennictwo:
1. Zajkowska JM i in. Opryszczkowe zapalenie mózgu. Polski Przegląd Neurologiczny 2006; 2(1): 22-26
2. Milewska-Bobula B, Lipka B. Opryszczka u dzieci. Medycyna Praktyczna; https://pediatria.mp.pl/choroby/chorobyzakazne/67593,opryszczka-u-dzieci (data wejścia 21-01-2018)
3. Reksa D i in. Najczęstsze zakażenia wirusami z rodziny Herpes wśród pacjentów praktyki lekarza rodzinnego. Terapia 2007; 9: 78-84
4. Szneborn L. Zakażenie wirusami opryszczki pospolitej (HSV-1, HSV-2) oraz ospy wietrznej i półpaśćca (VZV) jako wskazania do leczenia acyklowirem. Przewodnik Lekarza 2011; 1: 3-15
5. Marczyńska M. Opryszczka u dzieci. Pediatria po Dyplomie 2012; 2
6. Sochacka M. Opryszczka u dzieci. http://www.studencimedycyny.pl/a/Opryszczka_u_dzieci-1262 (data wejścia 21-01-2018)
7. Kuchar E. Czy opryszczka jest groźna dla miesięcznego dziecka? Medycyna Praktyczna; https://pediatria.mp.pl/lista/112563,czy-opryszczka-jest-grozna-dla-mies… (data wejścia 21-01-2018)
8. Niemiec T i in. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące zakażeń wirusem opryszczki zwykłej u kobiet ciężarnych. Ginekol Pol. 2007; 78: 899-900
9. Kurpas D, Steciwko A. Acyklowir w praktyce lekarza rodzinnego. Terapia 2009; 9: 116-120
10. Strona producenta; www.hascovirpro.pl (data wejścia 21-01-2018)
11. Charakterystyka Produktu Leczniczego Hascovir Pro 03/2001
12. Charakterystyka Produktu Leczniczego Hascovir Control 02/2016
13. Charakterystyka Produktu Leczniczego Hascovir 10/2007
Hascovir Control, 200 mg, tabletki. Skład: 1 tabletka zawiera 200 mg acyklowiru (Aciclovirum). Substancja pomocnicza o znanym działaniu: laktoza jednowodna. Tabletka 200 mg zawiera 15 mg laktozy jednowodnej. Postać farmaceutyczna: tabletka. Wskazania do stosowania: Leczenie nawrotowej opryszczki warg i twarzy wywołanych przez wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex) u dorosłych. Produkt leczniczy może być stosowany jedynie u pacjentów, u których w przeszłości rozpoznano zakażenie wirusem opryszczki pospolitej. Dawkowanie i sposób podawania: Dorośli: Produkt leczniczy należy podawać doustnie w dawce 200 mg pięć razy na dobę, co 4 godziny (z przerwą nocną), przez 5 dni. W przypadku zakażeń nawracających szczególnie ważne jest rozpoczęcie leczenia w okresie prodromalnym (objawów zwiastunowych) lub tuż po pojawieniu się pierwszych zmian. Dzieci i młodzież: Produktu leczniczego nie należy stosować u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat. Dawkowanie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek: W przypadku pacjentów z zaburzeniami czynności nerek zalecane jest zachowanie ostrożności. Podczas stosowania produktu należy zapewnić odpowiedni poziom nawodnienia pacjenta. W leczeniu zakażeń wywołanych przez wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex) u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, zalecane doustne dawkowanie preparatu nie prowadzi do kumulacji acyklowiru ponad poziom uznany za bezpieczny dla podania dożylnego. Jednak u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny mniejszy niż 10 ml/min.) zaleca się zmniejszenie dawki do 200 mg acyklowiru 2 razy na dobę, co ok. 12 godzin. W przypadku pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek z klirensem kreatyniny mniejszym niż 10 ml/min. o sposobie dawkowania acyklowiru może zadecydować wyłącznie lekarz. Dawkowanie u pacjentów w podeszłym wieku: U pacjentów w podeszłym wieku należy brać pod uwagę możliwość zaburzenia czynności nerek. W przypadku pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek z klirensem kreatyniny mniejszym niż 10 ml/min., o sposobie dawkowania acyklowiru może zadecydować wyłącznie lekarz, który odpowiednio dostosuje dawkę leku. W czasie leczenia należy pić dużo płynów. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na acyklowir, walacyklowir lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Produkt należy ostrożnie stosować u pacjentów z niewydolnością nerek, zwłaszcza odwodnionych i leczonych dużymi dawkami acyklowiru lub otrzymujących jednocześnie inne leki mogące uszkodzić nerki. Podczas podawania dużych dawek acyklowiru należy zapewnić pacjentowi odpowiednią podaż płynów, aby uniknąć ryzyka uszkodzenia nerek. Nie zaleca się stosowania produktu leczniczego u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, u pacjentów w podeszły, wieku oraz u kobiet w ciąży i w okresie karmienia piersią, bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Ze względu na zawartość laktozy, produkt nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Nie zaleca się stosowania produktu leczniczego przez osoby z obniżoną odpornością (np. po przeszczepie szpiku kostnego, zakażone wirusem HIV) bez konsultacji z lekarzem. Osoby z obniżoną odpornością powinny skonsultować się z lekarzem w sprawie leczenia jakiegokolwiek zakażenia. Pacjenci, u których wystąpiła szczególnie ciężka nawrotowa opryszczka wargowa, powinni zwrócić się do lekarza. W przypadku zauważenia częstszych (> 6 w ciągu roku) i dłużej trwających (po 5 dniach terapii brak pozytywnych efektów leczenia) niż dotychczas nawrotów opryszczki, z bardziej nasilonymi objawami klinicznymi (m.in. gdy po 3-4 dniach terapii powstają nowe ogniska zakażenia), należy skonsultować się z lekarzem, ponieważ może to świadczyć o niedoborze odporności lub zaburzeniach wchłaniania wymagających diagnostyki i potrzebie innego dawkowania leku. W tych przypadkach o sposobie dawkowania acyklowiru może zadecydować wyłącznie lekarz. Działania niepożądane: Częstość występowania działań niepożądanych określono zgodnie z konwencją MedDRA: bardzo często (≥1/10), często (≥1/100 do <1/10), niezbyt często (≥1/1000 do <1/100), rzadko (≥1/10 000 do <1/1000) i bardzo rzadko (<1/10 000), częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: Bardzo rzadko: niedokrwistość, zmniejszenie liczby krwinek białych, małopłytkowość. Zaburzenia układu immunologicznego: Rzadko: reakcja anafilaktyczna. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia układu nerwowego: Często: bóle głowy, zawroty głowy. Bardzo rzadko: pobudzenie, dezorientacja, drżenia, niezborność ruchowa, zaburzenia mowy, omamy, objawy psychotyczne, drgawki, senność, encefalopatia, śpiączka. Powyższe zaburzenia są zwykle przemijające i obserwowane zazwyczaj u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, lub u których występują inne czynniki predysponujące. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: Rzadko: duszność. Zaburzenia żołądka i jelit: Często: nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: Rzadko: przemijające podwyższenie stężenia bilirubiny i aktywności enzymów wątrobowych we krwi. Bardzo rzadko: zapalenie wątroby, żółtaczka. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: Często: świąd, wysypka (w tym z nadwrażliwości na światło). Niezbyt często: pokrzywka, przyspieszone, rozproszone wypadanie włosów. Przyspieszone, rozproszone wypadanie włosów jest kojarzone z różnorodnymi procesami chorobowymi oraz stosowaniem wielu leków, przez co powiązanie występowania tego zaburzenia z przyjmowaniem acyklowiru jest wątpliwe. Rzadko: obrzęk naczynioruchowy. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: Rzadko: podwyższenie stężenia mocznika i kreatyniny we krwi. Bardzo rzadko: ostra niewydolność nerek. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: Często: zmęczenie, gorączka. Podmiot odpowiedzialny: „PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK” S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242 E. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: nr pozwolenia 23013. Kategoria dostępności: Produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza – OTC. Przed zastosowaniem należy zapoznać się z zatwierdzoną charakterystyką preparatu. Dalsze informacje dostępne na życzenie.
HASCOVIR pro, 50 mg/g, krem. Skład: 1 g kremu zawiera 50 mg acyklowiru (Aciclovirum). Substancje pomocnicze o znanym działaniu: glikol propylenowy, alkohol cetostearylowy. Postać farmaceutyczna: krem. Hascovir Lipożel pro, 50 mg/g, żel. Skład: 1 g żelu zawiera 50 mg acyklowiru (Aciclovirum). Postać farmaceutyczna: żel. Wskazania do stosowania: Miejscowe leczenie opryszczki wargowej (tzw. zimno) oraz zmian opryszczkowych na twarzy, wywołanych przez wirusa opryszczki pospolitej (Herpes simplex). Dawkowanie i sposób podawania: HASCOVIR pro, krem: Zmiany opryszczkowe i bezpośrednie ich okolice smarować niewielką ilością kremu 5 razy na dobę (co 4 godziny). Leczenie najlepiej rozpocząć w momencie wystąpienia pierwszych objawów zakażenia (uczucie swędzenia, pieczenie, zaczerwienienia lub kłucia). Natychmiastowe zastosowanie produktu leczniczego w okresie nawrotu choroby może całkowicie zapobiec jej rozwojowi. Leczenie powinno trwać 5 dni. Jeżeli po tym czasie objawy nie ustąpią, leczenie można przedłużyć o kolejne 5 dni. Jeśli po 10 dniach leczenia objawy chorobowe nie ustąpią, pacjent powinien zgłosić się do lekarza. Hascovir Lipożel pro, żel: Produkt należy nakładać 5 razy na dobę na zmiany opryszczkowe na wargach i na skórze twarzy w odstępach około czterogodzinnych, z przerwą nocną. Produkt działa najskuteczniej, jeśli leczenie rozpoczyna się jak najszybciej po pojawieniu się pierwszych objawów opryszczki, jak np. pieczenie, swędzenie lub zaczerwienienie. Leczenie można również rozpocząć w późniejszym okresie choroby, gdy wystąpią grudki lub pęcherzyki. Leczenie należy prowadzić co najmniej przez 4 dni. Jeżeli nie nastąpiło zagojenie zmian skórnych leczenie można przedłużyć do 10 dni. Jeśli zmiany chorobowe nie ustąpią po 10 dniach, pacjent powinien skonsultować się z lekarzem. Aby zapobiec nasileniu się lub przeniesieniu zakażenia, należy umyć ręce przed nałożeniem i po nałożeniu produktu, a także unikać niepotrzebnego pocierania zmian chorobowych lub dotykania ich ręcznikiem. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na acyklowir, walacyklowir lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Nie stosować do oczu. Nie stosować w jamie ustnej, gdyż może powodować podrażnienia. Produkt należy stosować wyłącznie na opryszczkę umiejscowioną na wargach i twarzy. Nie stosować na błony śluzowe oraz w leczeniu opryszczki narządów płciowych. Należy zachować ostrożność, by nie dopuścić do kontaktu produktu z oczami. Pacjenci, u których wystąpiła szczególnie ciężka nawrotowa opryszczka wargowa, powinni zwrócić się do lekarza. Osoby zakażone opryszczką należy przestrzec przez rozprzestrzenianiem wirusa, zwłaszcza w trakcie występowania czynnych zmian skórnych. Osoby z obniżoną odpornością nie powinny stosować leku bez porozumienia z lekarzem. HASCOVIR pro, krem: Ze względu na zawartość glikolu propylenowego, produkt może powodować podrażnienie skóry. Ze względu na zawartość alkoholu cetostearylowego, produkt może powodować miejscową reakcję skórną (np. kontaktowe zapalenie skóry). Działania niepożądane: Częstość występowania działań niepożądanych określono zgodnie z konwencją MedDRA: bardzo często ≥ 1/10; często ≥ 1/100 do < 1/10; niezbyt często ≥ 1/1000 do < 1/100; rzadko ≥ 1/10 000 do < 1/1000; bardzo rzadko < 1/10 000; częstość nieznana: częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: Często: łagodne wysuszenie lub złuszczenie skóry. Niezbyt często: przemijające uczucie pieczenia lub mrowienia, swędzenie. Rzadko: rumień, kontaktowe zapalenie skóry. Zaburzenia układu immunologicznego: Bardzo rzadko: nagłe reakcje nadwrażliwości, w tym obrzęk naczynioruchowy. Podmiot odpowiedzialny: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242E. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu:Hascovir Lipożel pro pozwolenie nr 22435. Hascovir pro pozwolenie nr 8692. Kategoria dostępności: produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza – OTC. Przed zastosowaniem należy zapoznać się z zatwierdzoną charakterystyką preparatu. Dalsze informacje dostępne na życzenie.
HASCOVIR, 200 mg tabletki. HASCOVIR, 400 mg tabletki. HASCOVIR, 800 mg tabletki. Skład: 1 tabletka zawiera odpowiednio 200 mg, 400 mg i 800 mg acyklowiru. Substancje pomocnicze o znanym działaniu: 1 tabletka HASCOVIR, 800 mg zawiera 60 mg laktozy jednowodnej. Postać farmaceutyczna: tabletki. Wskazania do stosowania: Leczenie zakażeń skóry i błon śluzowych wywołanych przez wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex), włącznie z opryszczkowym zakażeniem narządów płciowych (zakażenia pierwotne i nawracające). Zapobieganie nawrotom opryszczki pospolitej u pacjentów z prawidłową odpornością. Zapobieganie zakażeniom wywołanym przez wirus opryszczki pospolitej u pacjentów ze zmniejszoną odpornością. Leczenie zakażeń wywołanych przez wirus ospy wietrznej i półpaśca (Varicella-zoster). Dawkowanie i sposób podawania: Dorośli: leczenie zakażeń wywoływanych przez wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex): 200 mg 5 razy na dobę co 4 godziny(z przerwą nocną), przez 5 dni. W przypadku ciężkich zakażeń kurację można przedłużyć. Podawanie preparatu należy rozpocząć jak najwcześniej po rozpoznaniu zakażenia. W przypadku zakażeń nawracających szczególnie ważne jest rozpoczęcie leczenia w okresie prodromalnym lub tuż po pojawieniu się pierwszych objawów; zapobieganie nawrotom opryszczki pospolitej u pacjentów z prawidłową odpornością: 200 mg 4 razy na dobę co 6 godzin (z przerwą nocną) lub 400 mg 2 razy na dobę co 12 godzin. Leczenie należy przerywać co 6-12 miesięcy w celu obserwacji ewentualnych zmian w przebiegu choroby; zapobieganie zakażeniom wywołanym przez wirus opryszczki pospolitej u pacjentów ze zmniejszoną odpornością: 200 mg 4 razy na dobę co 6 godzin. Dawkę można zwiększyć do 400 mg u pacjentów ze znacznie zmniejszoną odpornością; leczenie zakażeń wywołanych przez wirus ospy wietrznej i półpaśca (Varicella-zoster): 800 mg 5 razy na dobę co 4 godziny (z przerwą nocną). Lek należy stosować przez 7 dni. Leczenie trzeba rozpocząć bezzwłocznie po rozpoznaniu zakażenia. Najlepsze wyniki leczenia zarówno w przypadku ospy wietrznej, jak i półpaśca uzyskuje się podając w ciągu 24 godzin po wystąpieniu pierwszych zmian skórnych – wysypki. Dzieci: leczenie zakażeń skóry i błon śluzowych wywołanych przez wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex) oraz zapobieganie im u pacjentów ze zmniejszoną odpornością: w wieku 2 lat i powyżej – tak jak zalecana dawka u dorosłych; poniżej 2 lat – połowę zalecanej dawki u dorosłych; leczenie zakażeń wywołanych przez wirus ospy wietrznej: poniżej 2 lat – 200 mg 4 razy na dobę; 2 do 5 lat – 400 mg 4 razy na dobę; od 6 lat – 800 mg 4 razy na dobę. Dawkę można dokładnie określić w przeliczeniu na masę ciała pacjenta; podaje się 20 mg/kg mc. (do maksymalnej dawki 800 mg) 4 razy na dobę. Leczenie należy kontynuować przez 5 dni. Brak szczegółowych danych na temat zapobieganiu nawrotom zakażeń wirusem opryszczki pospolitej oraz leczenia półpaśca u dzieci z prawidłową odpornością. Dawkowanie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek: W przypadku pacjentów z zaburzeniami czynności nerek zalecane jest zachowanie ostrożności. Podczas stosowania preparatu należy zapewnić odpowiedni poziom nawodnienia pacjenta. W leczeniu zakażeń wywołanych przez wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex) u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, zalecane doustne dawkowanie preparatu nie prowadzi do kumulacji acyklowiru ponad poziom uznany za bezpieczny dla podania dożylnego. Jednak u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny mniejszy niż 10 ml/min) zaleca się zmniejszenie dawki do 200 mg acyklowiru 2 razy na dobę co ok. 12 godzin. W leczeniu zakażeń wywołanych przez wirus ospy wietrznej i półpaśca (Varicella-zoster) zaleca się zmniejszenie dawki do 800 mg acyklowiru 2 razy na dobę (co ok. 12 godzin) u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny mniejszy niż 10 ml/min) i do 800 mg acyklowiru 3 razy na dobę (co ok. 8 godzin) u pacjentów z umiarkowaną niewydolnością nerek (klirens kreatyniny od 10 do 25 ml/min). Dawkowanie u pacjentów w podeszłym wieku: U pacjentów w podeszłym wieku całkowity klirens acyklowiru zmniejsza się wraz z klirensem kreatyniny. Leczenie należy rozpocząć mniejszymi dawkami leku. Podczas stosowania dużych dawek acyklowiru pacjent powinien spożywać dużo płynów. Preparat należy stosować szczególnie ostrożnie u pacjentów w podeszłym wieku z niewydolnością nerek. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na acyklowir, walacyklowir lub inny składnik preparatu. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Preparat należy ostrożnie stosować u pacjentów z niewydolnością nerek, zwłaszcza odwodnionych i leczonych dużymi dawkami acyklowiru lub otrzymujących jednocześnie inne leki mogące uszkodzić nerki. Podczas podawania dużych dawek acyklowiru należy zapewnić pacjentowi odpowiednią podaż płynów, aby uniknąć ryzyka uszkodzenia nerek. Osoby w podeszłym wieku oraz pacjenci z niewydolnością nerek należą do grupy zwiększonego ryzyka działań niepożądanych dotyczących układu nerwowego i z tego względu obie te grupy należy uważnie obserwować. Zgłaszane dotąd objawy zwykle ustępowały po przerwaniu podawania leku. Obecnie dostępne dane z badań klinicznych nie są wystarczające, aby wnioskować, że leczenie acyklowirem zmniejsza możliwość wystąpienia powikłań związanych z półpaścem u pacjentów z prawidłową odpornością. Preparat zawiera laktozę. Nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy typu Lapp lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Działania niepożądane: Działania niepożądane są wymienione poniżej w zależności od układów i narządów oraz częstości występowania. Częstości występowania są określone jako: bardzo często (≥1/10), często (≥1/100 do <1/10), niezbyt często (≥1/1000 do <1/100), rzadko (≥1/10 000 do < 1/1000), bardzo rzadko (<1/10 000, w tym pojedyncze przypadki). Zaburzenia krwi i układu chłonnego: Bardzo rzadko: niedokrwistość, zmniejszenie liczby krwinek białych, małopłytkowość. Zaburzenia układu immunologicznego: Rzadko: reakcja anafilaktyczna. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia układu nerwowego: Często: bóle głowy, zawroty głowy. Bardzo rzadko: pobudzenie, dezorientacja, drżenia, niezborność ruchowa, zaburzenia mowy, omamy, objawy psychotyczne, drgawki, senność, encefalopatia, śpiączka. Powyższe zaburzenia są zwykle przemijające i obserwowane zazwyczaj u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub u których występują inne czynniki predysponujące. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: Rzadko: duszność. Zaburzenia żołądka i jelit: Często: nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: Rzadko: przemijające podwyższenie stężenie bilirubiny i aktywności enzymów wątrobowych we krwi. Bardzo rzadko: zapalenie wątroby, żółtaczka. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: Często: świąd, wysypka (w tym z nadwrażliwości na światło). Niezbyt często: pokrzywka, przyspieszone, rozproszone wypadanie włosów. Przyspieszone, rozproszone wypadanie włosów jest kojarzone z różnorodnymi procesami chorobowymi oraz stosowaniem wielu leków, przez co powiązanie występowania tego zaburzenia z przyjmowaniem acyklowiru jest wątpliwe. Rzadko: obrzęk naczynioruchowy. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: Rzadko: podwyższenie stężenia mocznika i kreatyniny we krwi. Bardzo rzadko: ostra niewydolność nerek. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: Często: zmęczenie, gorączka. Podmiot odpowiedzialny: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242E. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: HASCOVIR, 200 mg, tabletki – pozwolenie nr 10495; HASCOVIR, 400 mg, tabletki – pozwolenie nr 10522; HASCOVIR, 800 mg, tabletki – pozwolenie nr 17648. Kategoria dostępności: produkt leczniczy wydawany z przepisu lekarza – Rp. Ceny detaliczne i wysokość dopłaty świadczeniobiorcy*: HASCOVIR, tabletki, 200 mg, 30 tabl.: cena detaliczna – 13,75 zł; wysokość dopłaty świadczeniobiorcy – 7,58 zł. HASCOVIR, tabletki, 400 mg, 30 tabl.: cena detaliczna – 22,57 zł; wysokość dopłaty świadczeniobiorcy – 11,29 zł. HASCOVIR, tabletki, 800 mg, 30 tabl.: cena detaliczna – 42,60 zł; wysokość dopłaty świadczeniobiorcy – 21,30 zł. Przed zastosowaniem należy zapoznać się z zatwierdzoną charakterystyką preparatu. Dalsze informacje dostępne na życzenie.