ALLEGRA - CASE STUDY

Opis przypadku

Do apteki zgłasza się pacjent, Pan Mirosław 45-letni kierowca autobusu miejskiego. Prosi o nowe opakowanie kropli z ksylometazoliną. Zapytany o przyczynę stosowania leku twierdzi, że jest przeziębiony. Co prawda ogólnie czuje się dobrze, ale męczy go straszny katar. Wydzielina jest wodnista, dodatkowo towarzyszy jej silne zatkanie przewodów nosowych oraz uciążliwe kichanie. Dodatkowo pacjent prosi o coś na zapalenie spojówek, bo zaobserwował również u siebie zaczerwienienie i świąd oczu.

Czy pacjent rzeczywiście jest przeziębiony?
Jakie pytania należy mu zadać, aby prawidłowo określić, co mu dolega?

Katar infekcyjny a katar alergiczny

Bardzo często pacjenci mylnie diagnozują u siebie katar infekcyjny, kiedy to tak naprawdę objaw ten związany jest z nadwrażliwością na alergeny (najczęściej wziewne, w okresie pylenia) [2]. Aby dokonać wstępnego różnicowania należy zadać pacjentowi kluczowe pytania i ocenić jego objawy w oparciu o poniższą tabelę.

PYTANIA [1,2,3]

– jak długo trwają objawy
– czy katarowi towarzyszy świąd nosa i kichanie
– czy katarowi towarzyszy świąd i zaczerwienienie spojówek
– czy pacjent jest na coś uczulony
– czy ktoś w rodzinie pacjenta jest uczulony
– czy objawom towarzyszy gorączka i ogólne złe samopoczucie
– czy w ostatnim czasie pacjent miał kontakt z potencjalnymi alergenami

TABELA [1,2,3]

 Katar infekcyjnyKatar alergiczny
Wodnista wydzielinaTylko w początkowej fazie infekcji, przez kilka dniTak, przez cały czas
Zablokowanie przewodów nosowychTakTak
Podwyższona temperatura ciałaTak, czasamiNie
Świąd nosaNieTak
Łzawienie i zaczerwienienie oczuRzadkoCzęsto
Uczucie ogólnego rozbiciaTak, czasamiNie
Czas trwania6-7 dniW zależności od czasu kontaktu z alergenem
KaszelTakCzasami
Ból gardłaCzęstoCzasami

Wywiad farmaceutyczny

Z wywiadu farmaceutycznego dowiadujemy się, że objawy Pana Mirosława trwają już trzy tygodnie, katarowi nie towarzyszy ogólne złe samopoczucie i gorączka, ale nos swędzi go niemiłosiernie, a do tego ma mocno zaczerwienione oczy. Pacjent nie jest alergikiem, ale w dzieciństwie miał jakąś nadwrażliwość pokarmową. Co więcej, w ciągu ostatnich trzech tygodniu Pan Mirosław kilkukrotnie był u swojej rodziny na wsi.

Rozwiązanie

Na podstawie zgłaszanych, charakterystycznych objawów możemy domniemać, że pacjent cierpi na alergię związaną z kontaktem z pyłkami roślin. Jest to reakcja zapalne w obrębie błony śluzowej nosa wywołana obecnością przeciwciał IgE w odpowiedzi na kontakt z alergenem [2].

Postępowanie i zalecenia

Podstawowym zaleceniem dla pacjenta jest wizyta u lekarza alergologa i przeprowadzenie pełnej diagnostyki. Pozwoli ona na potwierdzenie podejrzenia alergii sezonowej, ale również na poznanie dokładnie alergenów wywołujących zgłaszane objawy. Ze względu na uciążliwość symptomów można pacjentowi zaproponować doraźne leczenie przy pomocy preparatów dostępnych bez recepty. Wskazanym będzie na pewno zastosowanie doustnego leku antyhistaminowego. Dodatkowo można polecić roztwór wody morskiej do płukania nosa oraz miejscowe leki przeciwalergiczne (do nosa i do oka) [2].
Przy wyborze preparatu doustnego należy pamiętać, że naszym pacjentem jest zawodowy kierowca, a więc lek ten nie może powodować senności i otumanienia w ciągu dnia. Dodatkowo pacjentowi należy zalecić unikanie kontaktu z potencjalnymi alergenami wziewnymi [2].

Najlepszy preparat doustny

Warto, aby zaproponowany preparat charakteryzował się [4]:

 wysoką wybiórczością wobec receptora H1
 brakiem penetracji przez barierę krew-mózg, a tym samym brakiem działania sedatywnego
 brakiem działania cholinergicznego
 niskim ryzykiem interakcji z innymi lekami
 optymalnym profilem farmakokinetycznym

Cechy te spełnia feksofenadyna (Allegra). Dodatkowo początek jej działania obserwujemy dość szybko, w ciągu godziny po podaniu, a efekt utrzymuje się do 24 godzin. Leczenie przy jej zastosowaniu cechuje się bardzo dobrą tolerancją, a także bezpieczeństwem kardiologicznym, a co najważniejsze dla naszego pacjenta nie powoduje ona sedacji, a więc może być stosowana przez kierowców [4,5].

Wywiad farmaceutyczny

Z wywiadu farmaceutycznego dowiadujemy się, że objawy Pana Mirosława trwają już trzy tygodnie, katarowi nie towarzyszy ogólne złe samopoczucie i gorączka, ale nos swędzi go niemiłosiernie, a do tego ma mocno zaczerwienione oczy. Pacjent nie jest alergikiem, ale w dzieciństwie miał jakąś nadwrażliwość pokarmową. Co więcej, w ciągu ostatnich trzech tygodniu Pan Mirosław kilkukrotnie był u swojej rodziny na wsi.

Rozwiązanie

Na podstawie zgłaszanych, charakterystycznych objawów możemy domniemać, że pacjent cierpi na alergię związaną z kontaktem z pyłkami roślin. Jest to reakcja zapalne w obrębie błony śluzowej nosa wywołana obecnością przeciwciał IgE w odpowiedzi na kontakt z alergenem [2].

Postępowanie i zalecenia

Podstawowym zaleceniem dla pacjenta jest wizyta u lekarza alergologa i przeprowadzenie pełnej diagnostyki. Pozwoli ona na potwierdzenie podejrzenia alergii sezonowej, ale również na poznanie dokładnie alergenów wywołujących zgłaszane objawy. Ze względu na uciążliwość symptomów można pacjentowi zaproponować doraźne leczenie przy pomocy preparatów dostępnych bez recepty. Wskazanym będzie na pewno zastosowanie doustnego leku antyhistaminowego. Dodatkowo można polecić roztwór wody morskiej do płukania nosa oraz miejscowe leki przeciwalergiczne (do nosa i do oka) [2].
Przy wyborze preparatu doustnego należy pamiętać, że naszym pacjentem jest zawodowy kierowca, a więc lek ten nie może powodować senności i otumanienia w ciągu dnia. Dodatkowo pacjentowi należy zalecić unikanie kontaktu z potencjalnymi alergenami wziewnymi [2].

Najlepszy preparat doustny

Warto, aby zaproponowany preparat charakteryzował się [4]:

 wysoką wybiórczością wobec receptora H1
 brakiem penetracji przez barierę krew-mózg, a tym samym brakiem działania sedatywnego
 brakiem działania cholinergicznego
 niskim ryzykiem interakcji z innymi lekami
 optymalnym profilem farmakokinetycznym

Cechy te spełnia feksofenadyna (Allegra). Dodatkowo początek jej działania obserwujemy dość szybko, w ciągu godziny po podaniu, a efekt utrzymuje się do 24 godzin. Leczenie przy jej zastosowaniu cechuje się bardzo dobrą tolerancją, a także bezpieczeństwem kardiologicznym, a co najważniejsze dla naszego pacjenta nie powoduje ona sedacji, a więc może być stosowana przez kierowców [4,5].

SAPL.FEX.18.04.0741b

Opracowała mgr farm. Iwona Napierała.

Piśmiennictwo:
1. Wrotek K. Przeziębienie czy alergia. Farmacja praktyczna 2015; 1-2: 24-26
2. Jędrzejczak M. Postępowanie w alergicznym nieżycie nosa – zakres kompetencji farmaceutów. Przegląd Alergologiczny 2012; 1: 22-28
3. Durska G. Jak odróżnić alergię od przeziębienia? Portal Medycyna Praktyczna; http://grypa.mp.pl/lista/show.html?id=61758 (data wejścia 20-05-2018)
4. Rapiejko P i in. Strategia leczenia ANN w obliczu zagrożeń współczesnego świata. Otolaryngol Pol 2018; 72(2): 1-12
5. Charakterystyka Produktu Leczniczego Allegra 08/2016
 
Allegra, 120 mg, tabletki powlekane. Każda tabletka zawiera 120 mg feksofenadyny chlorowodorku (Fexofenadini hydrochloridum), co odpowiada 112 mg feksofenadyny. Wskazania do stosowania: Leczenie objawowe sezonowego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa. Dawkowanie i sposób podawania: Dawkowanie Dorośli i dzieci w wieku 12 lat i starsze: Zalecana dawka feksofenadyny chlorowodorku dla dorosłych i dzieci w wieku 12 lat i starszych wynosi 120 mg raz na dobę, przed posiłkiem. Feksofenadyna jest farmakologicznie czynnym metabolitem terfenadyny. Dzieci w wieku poniżej 12 lat: Nie badano skuteczności i bezpieczeństwa stosowania feksofenadyny chlorowodorku w dawce 120 mg u dzieci w wieku poniżej 12 lat. Grupy zwiększonego ryzyka: Badania przeprowadzone w grupach zwiększonego ryzyka (osoby w podeszłym wieku, osoby z zaburzeniem czynności nerek lub wątroby) wykazały, że nie jest konieczne dostosowanie dawkowania feksofenadyny chlorowodorku w tych grupach pacjentów. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Tak jak w przypadku większości nowych leków, dane dotyczące stosowania u pacjentów w podeszłym wieku oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby są ograniczone. W tych grupach pacjentów feksofenadyny chlorowodorek należy stosować ze szczególną ostrożnością. Pacjentów z chorobą układu krążenia występującą obecnie lub w wywiadzie należy ostrzec, że stosowanie leków przeciwhistaminowych może wiązać się z wystąpieniem takich działań niepożądanych, jak: tachykardia i kołatanie serca. Działania niepożądane: Działania niepożądane są wymienione poniżej według klasyfikacji układów i narządów oraz częstości występowania. Częstość występowania jest określona jako bardzo często (> 1/10), często (> 1/100 do < 1/10), niezbyt często (> 1/1000 do < 1/100), rzadko (> 1/10 000 do < 1/1000) lub bardzo rzadko (< 1/10 000), nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych. W badaniach klinicznych u dorosłych zgłaszane były następujące działania niepożądane z częstością występowania podobną do obserwowanej w grupie otrzymującej placebo: Zaburzenia układu nerwowego często (≥1/100 do <1/10): bóle głowy, senność, zawroty głowy; Zaburzenia żołądka i jelit: często (≥1/100 do <1/10): nudności; Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: niezbyt często (≥1/1 000 do <1/100): zmęczenie. U dorosłych zgłaszane były następujące działania niepożądane zebrane z obserwacji w okresie po wprowadzeniu produktu do obrotu. Częstość ich występowania jest nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych): Zaburzenia układu immunologicznego: reakcje nadwrażliwości z objawami, takimi jak: obrzęk naczynioruchowy, uczucie ucisku w klatce piersiowej, duszność, nagłe zaczerwienienie skóry i uogólnione objawy anafilaksji; Zaburzenia psychiczne: bezsenność, nerwowość, zaburzenia snu lub koszmary senne/wyraziste sny; Zaburzenia serca: tachykardia, kołatanie serca; Zaburzenia żołądka i jelit: biegunka; Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: wysypka, pokrzywka, świąd. Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Al. Jerozolimskie 181C, 02 – 222 Warszawa Tel.: + 48 22 49 21 301, Faks: + 48 22 49 21 309, E-mail: ndl@urpl.gov.pl Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu lub przedstawicielowi podmiotu odpowiedzialnego w Polsce. Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn: Biorąc pod uwagę profil farmakodynamiczny i zgłaszane działania niepożądane jest mało prawdopodobne, aby feksofenadyny chlorowodorek wpływał na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. W obiektywnych testach wykazano, że Allegra nie wywiera znaczącego wpływu na czynność ośrodkowego układu nerwowego. Oznacza to, że pacjenci mogą prowadzić pojazdy mechaniczne i wykonywać zadania wymagające koncentracji. Jednakże w celu identyfikacji wrażliwych osób, u których występuje nietypowa reakcja na leki, zaleca się sprawdzenie indywidualnej reakcji na produkt, zanim pacjent będzie prowadził pojazd lub wykonywał skomplikowane zadania. OTC – produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza. Przed zastosowaniem należy zapoznać się z pełną informacją o leku. Podmiot odpowiedzialny: Sanofi-Aventis Deutschland GmbH, Brüningstrasse 50, D- 65926 Frankfurt nad Menem, Niemcy. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu wydane przez Prezesa URPLWMiPB nr: 4195. Informacji w Polsce udziela: Sanofi-Aventis Sp. z o.o., ul. Bonifraterska 17, 00-203, Warszawa, tel. +22 280 00 00.
{ChPL 08/2016}