Opis przypadku

Do apteki zgłasza się pacjent, Pan Mirosław 45-letni kierowca autobusu miejskiego. Prosi o nowe opakowanie kropli z ksylometazoliną. Zapytany o przyczynę stosowania leku twierdzi, że jest przeziębiony. Co prawda ogólnie czuje się dobrze, ale męczy go straszny katar. Wydzielina jest wodnista, dodatkowo towarzyszy jej silne zatkanie przewodów nosowych oraz uciążliwe kichanie. Dodatkowo pacjent prosi o coś na zapalenie spojówek, bo zaobserwował również u siebie zaczerwienienie i świąd oczu.

Czy pacjent rzeczywiście jest przeziębiony?
Jakie pytania należy mu zadać, aby prawidłowo określić, co mu dolega?

Katar infekcyjny a katar alergiczny

Bardzo często pacjenci mylnie diagnozują u siebie katar infekcyjny, kiedy to tak naprawdę objaw ten związany jest z nadwrażliwością na alergeny (najczęściej wziewne, w okresie pylenia) [2]. Aby dokonać wstępnego różnicowania należy zadać pacjentowi kluczowe pytania i ocenić jego objawy w oparciu o poniższą tabelę.

PYTANIA [1,2,3]

– jak długo trwają objawy
– czy katarowi towarzyszy świąd nosa i kichanie
– czy katarowi towarzyszy świąd i zaczerwienienie spojówek
– czy pacjent jest na coś uczulony
– czy ktoś w rodzinie pacjenta jest uczulony
– czy objawom towarzyszy gorączka i ogólne złe samopoczucie
– czy w ostatnim czasie pacjent miał kontakt z potencjalnymi alergenami

TABELA [1,2,3]

Wywiad farmaceutyczny

Z wywiadu farmaceutycznego dowiadujemy się, że objawy Pana Mirosława trwają już trzy tygodnie, katarowi nie towarzyszy ogólne złe samopoczucie i gorączka, ale nos swędzi go niemiłosiernie, a do tego ma mocno zaczerwienione oczy. Pacjent nie jest alergikiem, ale w dzieciństwie miał jakąś nadwrażliwość pokarmową. Co więcej, w ciągu ostatnich trzech tygodniu Pan Mirosław kilkukrotnie był u swojej rodziny na wsi.

Rozwiązanie

Na podstawie zgłaszanych, charakterystycznych objawów możemy domniemać, że pacjent cierpi na alergię związaną z kontaktem z pyłkami roślin. Jest to reakcja zapalne w obrębie błony śluzowej nosa wywołana obecnością przeciwciał IgE w odpowiedzi na kontakt z alergenem [2].

Postępowanie i zalecenia

Podstawowym zaleceniem dla pacjenta jest wizyta u lekarza alergologa i przeprowadzenie pełnej diagnostyki. Pozwoli ona na potwierdzenie podejrzenia alergii sezonowej, ale również na poznanie dokładnie alergenów wywołujących zgłaszane objawy. Ze względu na uciążliwość symptomów można pacjentowi zaproponować doraźne leczenie przy pomocy preparatów dostępnych bez recepty. Wskazanym będzie na pewno zastosowanie doustnego leku antyhistaminowego. Dodatkowo można polecić roztwór wody morskiej do płukania nosa oraz miejscowe leki przeciwalergiczne (do nosa i do oka) [2].
Przy wyborze preparatu doustnego należy pamiętać, że naszym pacjentem jest zawodowy kierowca, a więc lek ten nie może powodować senności i otumanienia w ciągu dnia. Dodatkowo pacjentowi należy zalecić unikanie kontaktu z potencjalnymi alergenami wziewnymi [2].

Najlepszy preparat doustny

Warto, aby zaproponowany preparat charakteryzował się [4]:

• wysoką wybiórczością wobec receptora H1
• brakiem penetracji przez barierę krew-mózg, a tym samym brakiem działania sedatywnego
• brakiem działania cholinergicznego
• niskim ryzykiem interakcji z innymi lekami
• optymalnym profilem farmakokinetycznym

Cechy te spełnia feksofenadyna (Allegra). Dodatkowo początek jej działania obserwujemy dość szybko, w ciągu godziny po podaniu, a efekt utrzymuje się do 24 godzin. Leczenie przy jej zastosowaniu cechuje się bardzo dobrą tolerancją, a także bezpieczeństwem kardiologicznym, a co najważniejsze dla naszego pacjenta nie powoduje ona sedacji, a więc może być stosowana przez kierowców [4,5].

Wywiad farmaceutyczny

Z wywiadu farmaceutycznego dowiadujemy się, że objawy Pana Mirosława trwają już trzy tygodnie, katarowi nie towarzyszy ogólne złe samopoczucie i gorączka, ale nos swędzi go niemiłosiernie, a do tego ma mocno zaczerwienione oczy. Pacjent nie jest alergikiem, ale w dzieciństwie miał jakąś nadwrażliwość pokarmową. Co więcej, w ciągu ostatnich trzech tygodniu Pan Mirosław kilkukrotnie był u swojej rodziny na wsi.

Rozwiązanie

Na podstawie zgłaszanych, charakterystycznych objawów możemy domniemać, że pacjent cierpi na alergię związaną z kontaktem z pyłkami roślin. Jest to reakcja zapalne w obrębie błony śluzowej nosa wywołana obecnością przeciwciał IgE w odpowiedzi na kontakt z alergenem [2].

Postępowanie i zalecenia

Podstawowym zaleceniem dla pacjenta jest wizyta u lekarza alergologa i przeprowadzenie pełnej diagnostyki. Pozwoli ona na potwierdzenie podejrzenia alergii sezonowej, ale również na poznanie dokładnie alergenów wywołujących zgłaszane objawy. Ze względu na uciążliwość symptomów można pacjentowi zaproponować doraźne leczenie przy pomocy preparatów dostępnych bez recepty. Wskazanym będzie na pewno zastosowanie doustnego leku antyhistaminowego. Dodatkowo można polecić roztwór wody morskiej do płukania nosa oraz miejscowe leki przeciwalergiczne (do nosa i do oka) [2].
Przy wyborze preparatu doustnego należy pamiętać, że naszym pacjentem jest zawodowy kierowca, a więc lek ten nie może powodować senności i otumanienia w ciągu dnia. Dodatkowo pacjentowi należy zalecić unikanie kontaktu z potencjalnymi alergenami wziewnymi [2].

Najlepszy preparat doustny

Warto, aby zaproponowany preparat charakteryzował się [4]:

• wysoką wybiórczością wobec receptora H1
• brakiem penetracji przez barierę krew-mózg, a tym samym brakiem działania sedatywnego
• brakiem działania cholinergicznego
• niskim ryzykiem interakcji z innymi lekami
• optymalnym profilem farmakokinetycznym

Cechy te spełnia feksofenadyna (Allegra). Dodatkowo początek jej działania obserwujemy dość szybko, w ciągu godziny po podaniu, a efekt utrzymuje się do 24 godzin. Leczenie przy jej zastosowaniu cechuje się bardzo dobrą tolerancją, a także bezpieczeństwem kardiologicznym, a co najważniejsze dla naszego pacjenta nie powoduje ona sedacji, a więc może być stosowana przez kierowców [4,5].